Skróty zastosowane w biogramach w Słowniku Legionistów Polskich 1914-1918

W biogramach legionistów zastosowano liczne skróty oraz terminy geograficzne i historyczne, które wymagają wyjaśnienia. Warto zapoznać się z poniższym wykazem przed rozpoczęciem lektury biogramów i korzystać z niego, aby poznawanie losów żołnierzy Legionów Polskich było ciekawe.

**Odznaczenia polskie**

- KN – Krzyż Niepodległości

- KW – Krzyż Walecznych

- KZ – Krzyż Zasługi

- MN – Medal Niepodległości

- OOP – Order Odrodzenia Polski

- VM – Order Virtuti Militari

- KZ – Krzyż Zasługi

**Nazwy najczęściej występujących miejscowości węgierskich związanych z kampaniami LP i internowaniem Legionistów w 1918 roku**

- Bereznek na Rusi Węgierskiej, ob. Berezniki na Zakarpackiej Ukrainie (Закарпатська область).

- Bükköskő na Rusi Węgierskiej, ob. Pumik w pow. Miżhyrji w Zakarpackiej Ukrainie.

- Bustyaháza ob. Bustino, Буштинo, ros. Буштинa, w jęz. słowackim Buštína, w jęz. rumuńskim Bustea.

- Csuszka na Rusi Węgierskiej, ob. Tyszka w Zakarpackiej Ukrainie.

- Dobronowce na Bukowinie, niem. Dobronutz, w jęz. rumuńskim Dobronauți.

- Dombó, ob. Дубове w Ukrainie Zakarpackiej.

- Dolha na Rusi Węgierskiej, ob. Dovhe w Zakarpackiej Ukrainie.

- Dulfalva, ob. Дулово w Zakarpackiej na Ukrainie.

- Felsőbánya na Rusi Węgierskiej, ob. Baia Spire w Rumunii.

- Fenyves, niekiedy Tenyves na Rusi Węgierskiej, ob. Stryhalnia w Zakarpackiej Ukrainie.

- Hernádfalva, Hernádfalu, ob. Spišske Bystré (od 1948 Kubachy) w Republice Słowackiej.

- Huszt, ob. Hust, Хуст w Zakarpackiej Ukrainie. - Karácsfalva na Rusi Węgierskiej, ob. na Ukrainie.

- Kelecsény na Rusi Węgierskiej, ob. Keleczyn w Zakarpackiej Ukrainie.

- Királyháza na Rusi Węgierskiej, ob. Korolove w Zakarpackiej Ukrainie.

- Kispatak na Rusi Węgierskiej, ob. Riczka w Zakarpackiej Ukrainie.

- Kliwa, szczyt w Karpatach Wschodnich na przełęczy Borgói, wówczas w komitacie Marmaros, w północnym Siedmiogrodzie na    Węgrzech, ob. Pasul Tihuţa w Rumunii.

- Kövesliget na Rusi Węgierskiej, ob. Drahovo w pow. Hust w Ukrainie.

- Königsfeld, węg. Királymező, ob. Усть-Чорна w Zakarpackiej Ukrainie.

- Krácsfalu, prawidłowo Krácsfalva w północnym Siedmiogrodzie na Węgrzech, ob. Crăceşti w Rumunii.

- Maramarossziget, Marmaros-Sziget (Marmaros-Syghet), ob. Syghetul-Marmatei w Rumunii.

- Nagykároly, ob. Carei w Rumunii.

- Nagyszöllös, ob. Виноградів w w Zakarpackiej Ukrainie.

- Neresznica – Nereznice, Nyéresháza na Rusi Węgierskiej w ówczesnym komitacie Marmaros, ob. w Zakarpackiej Ukrainie.

- Ökörmező – Міжгір'я [ukr.], Межгорье [ros.] siedziba pow. na Rusi, obecnie w Zakarpackiej Ukrainie.

- Szatmárnémeti, ob. Satu Mare w Rumunii. - Szeklence, ob. Sokyrnytsia, Сокирниця, ros. Сокирница w Zakarpackiej Ukrainie.

- Talaborfalva, ob. Теребля w Zakarpackiej Ukrainie. - Taracköz, ob. Тересва w pow. Тячів (Tyacsiv) w Zakarpackiej Ukrainie.

- Uzsok – Użok, przełęcz na Rusi Węgierskiej, ob. Pereval Użockij w Zakarpackiej Ukrainie.

- Vinogradiv, ob. Karachyn na lewym brzegu Cisy w Zakarpackiej Ukrainie. Vucskómező na Rusi Węgierskiej, ob. Vuczkovje w pow.     Ökörmező-Miżhirji w Zakarpackiej Ukrainie.

**Nazwy jednostek wojskowych**

- austro-węgierski puł – austro-węgierski pułk ułanów

- baon – batalion

- bat. – bateria

- BJ – Brygada Jazdy

- BK – Brygada Kawalerii

- BP – Brygada Piechoty

- DAC - Dywizjon Artylerii Ciężkiej

- DAK – Dywizjon Artylerii Konnej

- DJ – Dywizja Jazdy

- DK – Dywizja Kawalerii

- DP – Dywizja Piechoty

- DP Rez. – Rezerwowa Dywizja Piechoty

- DPanc. – Dywizja Pancerna

- DPG – Dywizja Piechoty Górskiej

- dyon – dywizjon

- kkm – kompania karabinów maszynowych

- komp. – kompania

- KOP – Korpus Ochrony Pogranicza

- KP – Korpus Polski

- okm – oddział karabinów maszynowych

- pac – pułk artylerii ciężkiej

- pal – pułk artylerii lekkiej

- pap – pułk artylerii polowej

- part – pułk artylerii

- płączn – pułk łączności

- pp – pułk piechoty

- psk – pułk strzelców konnych

- psp – pułk strzelców pieszych

- pspodh – pułk strzelców podhalańskich

- pstrz – pułk strzelców

- pszwol – pułk szwoleżerów (Wojska Polskiego)

- ptelegr – pułk telegraficzny

- puł – pułk ułanów (Wojska Polskiego)

- puł LP– pułk ułanów Legionów Polskich

- szw. – szwadron

**Nazwy stopni wojskowych**

- chor. – chorąży

- kpr. – kapral

- kpr. tyt. – kapral tytularny

- kpt. – kapitan

- mjr – major

- mł. sierż. – młodszy sierżant

- pchor. – podchorąży

- plut. – plutonowy

- plut. tyt. – plutonowy tytularny

- płk – pułkownik

- por. – porucznik

- ppor. – podporucznik

- rtm. – rotmistrz

- sierż. – sierżant

- sierż. tyt. – sierżant tytularny

- st. ogn. – starszy ogniomistrz

- st. sierż. – starszy sierżant

- st. żand. – starszy żandarm

- szer. – szeregowy

- st. szer. – starszy szeregowy -

wachm. – wachmistrz

**Inne skróty**

- adm. – administracyjny

- adm.-gosp. – administracyjno-gospodarczy

- ANKr – Archiwum Narodowe w Krakowie

- AWF – Akademia Wychowania Fizycznego

- AGNW – Adiutantura Generalna Naczelnego Wodza

- BBWR – Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem

- BSK – Batalion Strzelców Karpackich

- br. panc. – broń pancerna 

- c. i k. – cesarski i królewski (wspólne organy monarchii)

- CAW – Centralne Archiwum Wojskowe w Warszawie

- CBW – Centralne Biuro Werbunkowe Departamentu Wojskowego NKN

- CBWyd. – Centralne Biuro Wydawnictw Departamentu Wojskowego Naczelnego Komitetu Narodowego

- ck – cesarsko-królewski (oznaczało organy „krajowe”, np c. i k. Komenda Legionów, ale ck - Gimnazjum)

- CKR – Centralny Komitet Robotniczy - organ PPS

- CSPP – Centralna Szkoły Podoficerów Piechoty

- CUE – Centralny Urząd Ewidencyjny Departamentu Wojskowego Naczelnego Komitetu Narodowego

- CUWFiPW – Centralny Urząd Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego

- CWArt. – Centrum Wyszkolenia Artylerii

- CWKaw. – Centrum Wyszkolenia Kawalerii

- CWPiech. – Centrum Wyszkolenia Piechoty

- CZOW. – Centralny Zwiazek Osadników Osadników Wojskowych

- CWSGiS – Centralna Wojskowa Szkoła Gimnastyki i Sportów (w Poznaniu)

- DOGen. – Dowództwo Okręgu Generalnego

- DOK – Dowództwo Okręgu Korpusu

- DOKP – Dyrekcja Okręgowa Kolei Państwowych

- DStrz. – Dywizja Strzelców

- DW NKN – Departament Wojskowy NKN

- FPZOO – Federacja Polskich Związków Obrońców Ojczyzny

- GISZ – Generalny Inspektorat Sił Zbrojnych RP

- GUZ – Główny Urząd Zaciągu

- IJP NY – Instytut Józefa Piłsudskiego w Nowym Jorku

- int. – intendentury

- k. – koło

- kanc. – kancelaryjny

- kaw. – kawalerii

- KIZ – Krajowy Inspektorat Zaciągu

- KK – Korpus Kontrolerów

- kl. – klasa

- KON – Konwent Organizacji Niepodległościowych

- KOP – Korpus Ochrony Pogranicza

- KPP – Komunistyczna Partia Polski

- KRU – Komenda Rejonu Uzupełnień

- KS – Korpus Sądowniczy

- KSSN – Komisja Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych

- KTSSN– Komisja Tymczasowa Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych

- KZS – Kompania Zapasowa Sanitarna

- LA – Legia Akademicka

- lek. – lekarz

- LKPW – Liga Kobiet Pogotowia Wojennego

- LOPP – Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej

- LP – Legiony Polskie

- LWP – Ludowe Wojsko Polskie

- łączn. – łączności

- m. st. – miasto stołeczne

- MBP – Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego

- MIO SG – Mazowieckiego Inspektoratu Okręgu Straży Granicznej

- MON – Ministerstwo Obrony Narodowej

- MSWojsk. – Ministerstwo Spraw Wojskowych

- MSZ – Ministerstwo Spraw Zagranicznych

- MWRiOP – Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego

- NDWP – Naczelne Dowództwo WP

- NKA – Naczelna Komenda Armii (AOK)

- NKWD –Narodowy Komisariat Spraw Wewnętrznych (ZSRS)

- NW – Naczelny Wódz

- NZR – Narodowe Zjednoczenie Robotnicze

- OKR – Okręgowy Komitet Robotniczy organ PPS

- OMN – Organizacja Młodzieży Narodowej - OMN Zarzewie – Organizacja Młodzieży Niepodległościowej Zarzewie

- ON – Obrona Narodowa

- OOB – Organizacja Orła Białego (Tajna Organizacja Wojskowa Związek Orła Białego)

- OPL – Obrona Przeciwlotnicza

- OPW – Obóz Polski Walczącej

- OSP – Ochotnicza Straż Pożarna

- Oss. – Zakład Narodowy im. Ossolińskich we Wrocławiu

- OZN – Obóz Zjednoczenia Narodowego

- PCK – Polski Czerwony Krzyż

- PDS – Polskie Drużyny Strzeleckie

- piech. – piechoty

- PKPR – Polski Korpus Przysposobienia i Rozmieszczenia

- PKO – Pocztowa Kasa Oszczędności (1919–1950), Powszechna Kasa Oszczędności (1950–1987)

- PKU – Powiatowa Komisja Uzupełnień

- plot – przeciwlotniczy

- PON – Polska Organizacja Narodowa

- POW – Polska Organizacja Wojskowa

- pow. – powiat

- PPS – Polska Partia Socjalistyczna

- prow. – prowiantowy

- przyn. – przynależny

- PSZ – Polska Siła Zbrojna (Polnische Wehrmacht), Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie

- PUZ – Powiatowy Urząd Zaciągu do WP

- PUWFiPW – Państwowy Urząd Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego

- PW – Przysposobienie Wojskowe

- PWSK – Pomocnicza Wojskowa Służba Kobiet

- rach. – rachunkowy

- rez. – rezerwy

- RGO – Rada Główna Opiekuńcza

- rkps – rękopis

- RP – Rzeczpospolita Polska

- RR – Rada Regencyjna

- san. – sanitarny

- SBSK – Samodzielna Brygada Strzelców Karpackich

- SD – Stronnictwo Demokratyczne

- SGO – Samodzielna Grupa Operacyjna

- SK – Straż Kresowa

- SL – Stronnictwo Ludowe

- SPK – Stowarzyszenie Polskich Kombatantów

- SPRP – Szkoła Podchorążych Rezerwy Piechoty

- SZP – Służba Zwycięstwu Polski

- tab. – taborów

- telegr. – telegraficzny

- TRJNwW – Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej w Warszawie

- TRLRP – Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej w Lublinie

- TRS – Tymczasowa Rada Stanu

- TMP – Towarzystwo Młodzieży Polskiej

- TSL – Towarzystwo Szkoły Ludowej

- TUR – Towarzystwo Uniwersytetu Robotniczego

- UB – Urząd Bezpieczeństwa

- UPA – Ukraińska Powstańcza Armia

- ur. – urodzony

- WFiPW – Wychowanie Fizyczne i Przysposobienie Wojskowe

- WIG – Wojskowy Instytut Geograficzny

- WiN – Wolność i Niezawisłość

- WKS – Wojskowy Klub Sportowy

- WOP – Wojska Ochrony Pogranicza

- WOZG – Wojskowy Okręgowy Zakład Gospodarczy - WP – Wojsko Polskie - WSO – Wojskowy Sąd Okręgowy

- WSR – Wojskowy Sąd Rejonowy

- WSWoj. – Wyższa Szkoła Wojenna

- WUBP –  Wojewódzki Urząd Bezpieczeństwa Publicznego

- ZAIKS – Związek Autorów i Kompozytorów Scenicznych - zam. – zamieszkały

- ZBoWiD – Związek Bojowników o Wolność i Demokrację

- ZHP – Związek Harcerstwa Polskiego

- ZIWPSZ – Związek Inwalidów Wojennych Polskich Sił Zbrojnych

- ZKS – Zapasowa Kompania Sanitarna - ZLP – Związek Legionistów Polskich

- ZMPN – Związek Młodzieży Postępowo-Niepodległościowej

- ZOR – Związek Oficerów Rzeczpospolitej

- ZS – Związek Strzelecki

- ZSL – Zjednoczone Stronnictwo Ludowe - ZWC – Związek Walki Czynnej

- ZWZ-AK – Związek Walki Zbrojnej – Armia Krajowa

- ZZG – Związek Ziem Górskich 

Autor: Prof. dr hab. Janusz Cisek (Uniwersytet Jagielloński) - inicjator i kierownik naukowy projektu. Uzupełnienia -Ewa Kozłowska, współautorka "Słownika..., realizatorka projektu.

  Generuj PDF

Strona korzysta z plików cookies w celu realizacji usług zgodnie z Polityką prywatności. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu mechanizmu cookie w Twojej przeglądarce.

Więcej informacji