Szelag Józef, ps. „Biały (używany w POW)”

ur. 5 XI 1895 w m. Petryłów pow.Tarnopol, s. Michała i Marii z d. Filopów, przyn. Petryłów k. Tarnopola. Uczeń Gimnazjum w Tarnopolu. Książeczka wojskowa nr 30999.

Od XI 1912 czynny w PDS w Tarnopolu, był instruktorem musztry i nauki o broni. W VIII 1914 wstąpił do LP. Przydzielony do 2. pp LP, walczył w kampanii karpackiej. 13 X 1914, wysłany na zwiad na czele niewielkiego patrolu, odznaczył się w boju z kilkakrotnie silniejszym nieprzyjacielem pod Rafajłową. Wtedy ciężko ranny w nogę, do 15 I 1915 przebywał w szpitalu, a następnie w komendzie etapowej w Bustyaháza. Od 1 II do 30 V 1915 uczestniczył w I kursie Szkoły Podchorążych LP w Marmaros-Sziget i Kamieńsku. Ukończył kurs ze stopniem dostatecznym (10 V 1915) i rozkazem nr 123 Komendy LP z 14 V 1915 uzyskał prawo do stopnia aspiranta oficerskiego w randze sierż. tyt. z poborami plutonowego. Ponadto ukończył kurs obsługi km i w stopniu sierż. przydzielony został do okm nr 2 w 4. pp III Brygady LP. 15 VII wyruszył w pole w szeregach 2. okm 4. pp III Brygady LP. 13 IX 1915 odznaczył się męstwem w bitwie pod Hulewiczami, powstrzymując pierwsze natarcie oddziałów rosyjskich. Podczas tej bitwy wzięty do rosyjskiej niewoli. 30 XII 1917 uciekł z miejsca internowania do Moskwy, i tam był jednym z założycieli Związku Piłsudczyków. W IV 1918 związek przekształcono w oddział POW, a Szeląg został zastępcą komendanta. 3 VI 1918 został aresztowany przez Czeka i uwięziony na Łubiance. Zwolniony w drugiej połowie VII prowadził intensywną działalność wywiadowczą w Kijowie. 13 I 1919 dotarł do Lublina, gdzie został przydzielony do Oddziału II DOG Lublin. W tym przydziale mianowany ppor. piech. z dniem 1 V 1919. 16 X 1919 przeniesiony na stanowisko referenta w Oddziale V Personalnym SG. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej, m.in w walkach odwrotowych z kawalerią bolszewicką pod Grodnem. 19 I 1921 został awansowany do stopnia kpt. ze starszeństwem od 1 VI 1919. Po zakończeniu wojny powrócił do służby w Oddziale V SG, następnie służył w m.in.w 54.pp w Tarnopolu. 19 III 1939 został awansowany do stopnia ppłk. 13 lub 14 IX 1939 objął stanowisko p.o. dowódcy 1.pp „Szeląg" w GO „Stryj" gen. S.Dembińskiego. 21 IX przekroczył z pułkiem granicę węgierską i został internowany w obozie Pesthidegkut. W nocy z 14 na 15 III 1941 zbiegł z obozu i osiadł w Budapeszcie, gdzie działał w bazie „Bolek" ZWZ a jednocześnie w OPW. 2 XI 1941, wyruszył z Budapesztu do Polski. W trakcie przechodzenia granicy doznał ciężkich odmrożeń i zmarł w V 1942 w Szpitalu Ujazdowskim w Warszawie. Był odznaczony m.in. VM 5. kl., KN, KW 4x, OOP 4. kl., Krzyżem POW, Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918-1921, Medalem X-lecia Niepodległości.

Źródła:

  • CAW I.120.63.103;
  • AAN, ZLP, 59, k. 90;
  • ZLP, 325, k. 9;
  • ANKr., NKN, sygn. 434;
  • CAW I.120.1.496;
  • Oss. rkps 15816/IV, VII lista strat;
  • DRW 1919 nr 59;
  • "Goniec Polowy Legionów" R.I (1915) nr 4 z 29 V;
  • R.O.1923;
  • R.O.1924;
  • R.O.1928. R.O.1932;
  • M.Gałęzowski, Wierni Polsce. Ludzie konspiracji piłsudczykowskiej 1939-1947, Warszawa 2005.

Autorzy:

Janusz Cisek, Ewa Kozłowska, Łukasz Wieczorek
Słownik Legionistów Polskich 1914-1918

Tagi

  Pobierz

  Powróć

Strona korzysta z plików cookies w celu realizacji usług zgodnie z Polityką prywatności. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu mechanizmu cookie w Twojej przeglądarce.

Więcej informacji