Spiechowicz Mieczysław Ludwik, ps. „Boruta”

ur. 20 II 1894 w Rzeszowie, s. Stanisława, właściciela sklepu, i Anieli z d. Zatorska. Akademik.

Podczas strajku szkolnego 1905 kolportował bibułę i uczestniczył w manifestacjach. W 1913 kończył Gimnazjum Realno - Filozoficzne im. J. Kreczmara w Warszawie, jednocześnie należał do skautowej Drużyny im. Romualda Traugutta i był instruktorem w Warszawie. W 1913 wyjechał do Antwerpii by studiować na Akademii Handlowej. Tam wstąpił do ZS i ukończył kurs podoficerski. W pierwszych dniach VIII 1914 policja belgijska aresztowała go, jako poddanego austriackiego i odesłała do Krakowa. W LP od 4 IX 1914, wcielony do 1. komp. I baonu 2. pp II Brygady, gdzie był dowódcą kompanii, a z czasem dowódcą baonu. Mianowany chor. piech. z odznakami XII rangi 20 V 1915 (rozkaz nr 126 Komendy LP z 26 V 1915). Za dzielne zachowanie wobec nieprzyjaciela mianowany komendantem plutonu w XI randze i ppor. piech. (rozkaz Komendy LP nr 178 z 15 XII 1915), wreszcie 1 XI 1916 por. piech. Ranny w rękę 17 VI 1915 pod Rarańczą, do X 1915 przebywał na leczeniu w szpitalu w Krakowie. 15 XI 1915 wykazany w II Baonie Uzup. LP Po powrocie do linii XI 1915 dowodził 10. komp. III baonu 2. pp. Po kryzysie przysięgowym przeniesiony do Polskiego Korpusu Posiłkowego. Dowodził 11. komp. 2. pp., Jego komp., jako czołowa uczestniczyła w przejściu II Brygady przez front pod Rarańczą (15-16 II 1918). Był potem poszukiwany przez I Ekspozyturę sądu c. k. 7. Komendy Generalnej jako dezerter. Służył w II KP, z dniem 1 III 1918 awansowany został do stopnia kpt. piech. i wcielony z kompanią do 14. pstrz. Brał udział w misji wojskowo-politycznej do Rady Regencyjnej w Warszawie, z której powrócił 10 V 1918. W bitwie pod Kaniowem (11 V 1918) dostał się do niewoli niemieckiej. Zbiegł w m. Żmerynce i podjął działalność w POW. W X 1918 przybył do Lwowa, gdzie został dowódcą VII rejonu Organizacji Werbunkowo-Agitacyjnej. Od 1 XI 1918 uczestniczył w obronie miasta przeciwko Ukraińcom. Należał do organizatorów obrony – początkowo dowodził odcinkiem "Szkoła Sienkiewicza", a od 5 XI 1918 II grupą WP. W pierwszych dniach walki faktycznie sprawował dowództwo nad całością obrony. Rozkazem gen. B. Roi mianowany mjr. z dniem 24 XI 1918 i kolejno rozkazem PKW-Lwów z 24 IX 1918 mianowany dowódcą II baonu pstrz. Lwowskich. W I 1919 wysłany do Francji, dowodził baonem w 1. i 3. pstrz Armii Polskiej gen. J. Hallera. Formalnie przyjęty do WP dekretem z 1 II 1919 z zatwierdzeniem posiadanego stopnia mjr. piech. W IV 1919 powrócił do kraju i uczestniczył w walkach z Ukraińcami w Małopolsce Wschodniej. 1 IX 1919 mianowany z-cą d-cy, a 15 X 1919 d-cą 19. pstrz (potem 4. psph). Dowodził nim przez całą wojnę z bolszewikami (za wyjątkiem okresu 17 V - 1 VIII 1920, kiedy chorował na tyfus). Z dniem 1 IV 1920 mianowany ppłk. piech., od XI 1920 do XI 1921 uczestniczył w kursie doszkalającym Szkoły Sztabu Generalnego (I promocja WSWoj.). Wykazany w stopniu ppłk. w Spisie oficerów służących czynnie w dniu 1 VI 1921. Był wówczas przydzielony do 4. psph. Od 1 XI 1921 był szefem sztabu 8. DP. 15 VIII 1924 awansowany do stopnia płk SG. Od III 1925 sprawował funkcję I oficera sztabu w Inspektoracie Armii gen. L. Żeligowskiego. 16 VI 1925 został dowódcą 71. pp. Podczas przewrotu majowego opowiedział się po stronie rządowej. Już 28 VIII 1926 przeniesiony na stanowisko I oficera sztabu w Inspektoracie Armii gen. E. Rydza-Śmigłego, a potem gen. G. Orlicza-Dreszera, w XII 1928 został dowódcą piechoty dywizyjnej 20. DP. Od 12 X 1934 do wiosny 1939 dowodził 22. DP Górskiej. Z dniem 1 I 1936 awansował na gen. bryg. Od końca III 1939 dowodził GO „Bielsko” (potem GO „Boruta”). W czasie wojny obronnej 1939 początkowo dowodził GO „Bielsko” w składzie Armii „Kraków” (3 IX 1939 zmieniła nazwę na GO „Boruta”), a następnie podporządkowana została Armii "Karpaty”. 20 IX 1939 oddziały którymi Boruta dowodził skapitulowały, a on sam dostał się pod Bełżcem do niewoli niemieckiej, z której zbiegł. Przedostał się do Lwowa i podjął działalność konspiracyjną, zostając zastępcą dowódcy Polskiej Organizacji Walki o Wolność gen. M. Januszajtisa oraz dowódcą organizacji Lwów-prowincja (22 X 1939). Po aresztowaniu gen. M. Januszajtisa (27 X 1939) stanął na czele organizacji. Obawiając się dekonspiracji przeniósł się do Przemyśla, lecz i tam rozpoznany, postanowił przedostać się na Węgry. Ujęty przez Sowietów na granicy (14 XI 1939, więziony był kolejno w Rafajłowej, Nadwórnej, Stanisławowie, Czerkasach, Lwowie, a potem na Łubiance i Butyrkach w Moskwie. Odrzucał oferty współpracy z Sowietami. 2 VIII 1941 został uwolniony po układzie Sikorski - Majski. Na wniosek gen. W. Andersa został mianowany we IX 1941 dowódcą 5. Wileńskiej DP (8 IX 1941 - 25 III 1942). Następnie był dowódcą wojsk ewakuowanych z ZSSR do Iranu. Wezwany do Wlk. Brytanii, przybył tam 18 VI 1942 i pozostawał w dyspozycji Naczelnego Wodza. 15 X 1942 przejął dowodzenie nad I KP w Wlk. Brytanii (do 10 III 1943), po czym pozostawał w dyspozycji NW. Od połowy VIII 1943 ponownie dowodził I. KP (do 10 III 1945). 23 XII 1945 powrócił do kraju, 7 II 1946 wstąpił do LWP i został zastępcą szefa Departamentu Piechoty i Kawalerii MON. Po sporze z gen. K. Świerczewskim 25 VII 1946 przeniesiony został do rezerwy i w l. 1946 - 1964 prowadził gospodarstwo rolne w Skolwinie pod Szczecinem. W 1964 zamieszkał w Zakopanem. W latach siedemdziesiątych związał się z opozycją demokratyczną, będąc sygnatariuszem listu protestacyjnego przeciwko zmianom w konstytucji z 1976, był także sygnatariuszem deklaracji KSS KOR, Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela (1977) i deklaracji Komitetu Porozumienia na Rzecz Samostanowienia Narodu (1979). W 1981 był gościem zjazdu NSZZ „Solidarność” w Gdańsku. Patronował ruchowi strzeleckiemu i środowisku skupionemu wokół Kopca Józefa Piłsudskiego w Krakowie. Opublikował wspomnienia "Szósty sierpnia w oświetleniu legionisty II Brygady" w piśmie Polska Zbrojna w nr 217, 218 z 1933. Zmarł 13 X 1985 w Zakopanem. Pochowany został w kwaterze LP na cmentarzu przy ul. Nowotarskiej w Zakopanem. Odznaczony m. in.VM 5. kl., KN z Mieczami, OOP 4. kl., KW 7x, Złotym KZ. Podczas służby w LP został odznaczony austr. srebrnym Medalem za Waleczność 1. kl.

Źródła:

• AAN, ZLP, teka 280a;
• ANKr., NKN, teka 483;
• ANKr., NKN, teka 434;
• CAW AP 8324;
• CAW I.120.1.103;
• CAW I.120.1.386;
• CAW I.120.29;
• CAW I.120.63.263;
• CAW I.120.63.746;
• CAW I.120.63.1023;
• CAW I.120.63.1034 (tu ur. 25 II 1894);
• Lista strat V – VII 1915;
• Lista strat II Brygady 1 VI - 1 VII 1915 w: "Goniec Polowy Legionów", R.I (1915) nr 8 z 14 VII;
• "Goniec Polowy Legionów" 1915, nr 4;
• "Goniec Polowy Legionów" 1916, nr 12;
• Lista Starszeństwa Oficerów Legionów Polskich, Warszawa 1917;
• OGLw. 1918 nr 3;
• DRW 1919 nr 29;
• Monitor Polski 1931, nr 251; "Monitor Polski" 1933, nr 258;
• Obrona Lwowa 1-22 listopada 1918 t. 1, Warszawa 1991, t. 2 Warszawa 1993, t. 3, Warszawa 1994;
• Rarańcza. Zbiór opracowań w 15 lecie czynu zbrojnego, Warszawa 1933;
• W. Steblik, Armia 'Kraków' 1939, Warszawa 1975;
• E. Rakoczy, Na pożegnanie generała, "Przegląd Kawalerii i Broni Pancernej" 1985 nr 120;
• P. Stawecki Słownik biograficzny generałów WP 1918- 1939, Warszawa 1994;
• A. Zagórski, Boruta-Spiechowicz Mieczysław, w: Małopolski Słownik Biograficzny Uczestników Działań Niepodległościowych 1939-1956, t.1, Kraków, 1997;
• J. Nosek, 'Boruta'. Zarys biografii wojskowej generała Mieczysława Boruty-Spiechowicza, Zakopane 1999.

Autorzy:

Janusz Cisek, Ewa Kozłowska, Łukasz Wieczorek
Słownik Legionistów Polskich 1914-1918

Tagi

  Pobierz

  Powróć