ur. 15 V 1888 w Warszawie, s. Józefa, artysty malarza. Artysta malarz.
Uczył się w warszawskiej Klasie Rysunkowej pod kierunkiem Cypriana Lachnickiego i Wojciecha Gersona (1871). W 1875 zdał egzamin do Akademii Sztuk Pięknych w Petersburgu, w l. 1878-1882, kształcił się u Aleksandra Wagnera w Akademii w Monachium. W 1891 otrzymał wyróżnienie na Międzynarodowej Wystawie Sztuki w Berlinie, w 1894 srebrny medal na Powszechnej Wystawie Krajowej we Lwowie, w 1901 brązowy na Powszechnej Wystawie w Paryżu. W l.1906-1908 studiował malarstwo na krakowskiej ASP pod kierunkiem Leona Wyczółkowskiego, kontynuował je w Monachium, korzystając ze stypendium Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych (TZSP) w Warszawie, gdzie też wystawiał od 1909 roku. Przed 1914 rokiem działał w „Strzelcu”, 16 VIII 1914 rozpoczął służbę w LP. 3 IX 1914 wstąpił do 2 .szw. LP rtm.Z.Dunin-Wąsowicza. Wraz ze szwadronem odbył kampanię w Karpatach, uczestnicząc i dokumentując bitwy pod Pasieczną, Nadwórną, Sołotwiną, Mołotkowem, Rafajłową i Zieloną, gdzie 10 XI 1914 został ciężko ranny w pierś i rękę. W wyniku trwałej kontuzji ręki nie powrócił do służby w polu. Leczył się w Wiedniu, w piewrszych tygodniach 1915 brał udział w Wystawie Sztuki Polskiej, a także w ekspozycji na rzecz tamtejszej Gospody Legionistów. W 1916 zaprojektował okładkę broszury „Für Freiheit und Recht” (personifikacja Polonii - konno, z rozerwanymi pętami i mieczem, wskazuje legionistom cel marszu). Jego sceny z kampanii II Brygady umieszczono na pocztówkach wydawanych przez NKN (seria IV – także rysunki Stanisława Janowskiego i X –„Ułani II Brygady”). Dodatkowo wystąpił na pokazie sztuki polskiej (w tym legionowej) w Baden, w III 1916 uczestniczył w wystawie sztuki legionowej otwartej z udziałem Komendanta Piłsudskiego w Pałacu Sztuki w Krakowie. Jako chor. (XII ranga, res. 33/E z 3 IX 1916) służył w charakterze oficera werbunkowego DW NKN w Piotrkowie (1916) a po 15 III 1917 w KiZ w tym mieście. Po odzyskaniu niepodległości przyjęty do WP dekretem z 26 VIII 1919 z przydziałem do MSWojsk. (do kancelarii II wicemnistra). Już od XI 1918 brał udział w odtwarzaniu 2. puł i walczył w szeregach 2. pszwol Rokitniańskich. Podczas wojny polsko-bolszewickiej służył jako oficer łącznikowy dowództwa Armii Rezerwowej w 11.DP, następnie był adiutantem gen.K.Sosnkowskiego – ministra spraw wojskowych. 1 VI 1921 wykazany jako rtm. w 2. pszwol. Rokitniańskich. Następnie zweryfikowany jako rtm. kaw. ze starszeństwem z 1 VI 1919. Od 1 XII 1922 pozostawał w stanie nieczynnym, wtedy osiadł w swoim majątku Turznice pod Grudziądzem. Do rezerwy przeszedł 31 V 1925. Był jednym z najaktywniejszych dokumentalistów walk legionowych zapisał się jako płodny autor dzieł rejestrujących kampanie I i II Brygady. Jedną z najlepszych, symbolicznych prac artysty jest rysunek węglem „Śpij kolego w ciemnym grobie” (Muzeum Narodowe w Krakowie) oraz „Modlitwa ułanów przy grobie towarzysza broni”. W wolnej Polsce wziął udział w wystawach rocznicowych (1924, 1934 Kraków). Liczne portrety oraz prace o tematyce legionowej i batalistycznej prezentował w TZSP w Warszawie, Chicago (1927), Paryżu (1931). Spod jego pędzla wyszło kilka portretów Piłsudskiego (konno wśród żołnierzy piechoty, czy symboliczny „Siewca”), które znajdowały się w Ministerstwie Sprawiedliwości, Komendzie Głównej Policji Państwowej i Sztabie Głównym. Wspólnie z Andrzejem Nałęcz-Korzeniowskim wykonał akwarelowe kartony z typami żołnierzy oraz umundurowaniem formacji, z których powstało "Wojsko Polskie" (na PWK w Poznaniu w 1920). Obaj ilustrowali także akwarelami i rysunkami popularny „Album Legionów Polskich” (1933). Sam Ryszkiewicz przygotował dla Muzeum Wojny Światowej w Vincennes pod Paryżem kartony z umundurowaniem WP. Zaprojektował także jubileuszowy Krzyż Weteranów 1863. Przeniesiony w stan spoczynku włączył się w działalność Związku Oficerów Rezerwy i Federacji Polskich Związków Obrońców Ojczyzny. Pozostawał także w zarządzie rodzimego 2. pszwol Rokitniańskich. Zmarł w 1942 roku. Odznaczony m.in. KN, OOP 4 kl., KW 3x, francuską Legią Honorową 4 kl. Podczas służby w LP został odznaczony austr. Srebrnym Medalem za Waleczność 2. kl.
Źródła:
- CAW .I.120.1.102;
- CAW I.120.1.386;
- CAW I.120.1.103;
- CAW I.120.1.103;
- CAW I.120.63.746;
- DRW 1919 nr 88;
- Lista chorych, rannych... (tu: Swiryż);
- Spis oficerów służących czynnie…;
- PSB, t.XXXIII (1991-1992;
- W.K.Cygan, Oficerowie Legionów Polskich 1914-1917. Słownik biograficzny', t.4, Warszawa 2006;
- W.Gogan, Szwoleżerowie Rokitniańscy. Dzieje 2.Pułku Ułanów Legionów Polskich i 2.Pułku Szwoleżerów Rokitniańskich, Pelplin 2005;
- T. Dobrowolski, 'Nowoczesne malarstwo polskie', t. II, Wrocław-Kraków 1960;
- W.Milewska, M.Zientara, Sztuka Legionów i jej twórcy 1914-1918, Kraków 1999;
- J.Remer, Legiony w sztuce. Wystawa w Pałacu Sztuk Pięknych w Krakowie 1916, Kraków 1916;
- J.Szancenbach, red., Wychowankowie i pedagodzy krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych w Legionach, Kraków 1988;
- E.Szczawińska, Ryszkiewicz (Świrysz-Ryszkiewicz) Józef, W.Wyganowska, Sztuka Legionów Polskich 1914-1918, Warszawa 1994.
Autorzy:
Janusz Cisek, Ewa Kozłowska, Łukasz Wieczorek
Słownik Legionistów Polskich 1914-1918
Tagi