Rostworowski Stanisław Janusz Marian hr.

ur. 19 XII 1888 w Krakowie, s. Stanisława, malarza, zmarłego 9 VIII 1888, i Teresy z d. Lubieniecka, w. rzymskokatolickie. Dr filozofii, absolwent uniwersytetu we Fryburgu.

Urodził się w arystokratycznej rodzinie, uczęszczał do III Gimnazjum w Krakowie, w którym 18 VI 1906 uzyskał maturę. Należał do „PET-u”. W 1906 roku rozpoczął studia we Fryburgu w Szwajcarii. gdzie III 1911 otrzymał stopień doktora w zakresie nauk przyrodniczych. Podczas studiów związany był z tamtejszym „ZET-em”. Od 1 IV 1911 do III 1912 był asystentem na uniwersytecie w Getyndze. W roku 1912/1913 studiował na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, w którym 2 VI 1913 nostryfikował doktorat. 2 IX 1914 roku wstąpił ochotniczo do 2. szwadronu ułanów. Od 1 X 1914 uczestniczył w kampanii karpackiej, m.in. w bitwach pod Mołotkowem, Rafajłową, Jaworowem, nad Prutem, oraz w szarży pod Rokitna 13 VI 1915 r. Po bitwie pod Cucyłowem (26 X 1914 r. został przedstawiony do odznaczenia srebrnym Medalem za Waleczność 2. kl. Rozkazem nr 127. dowódcy LP gen. K. Durskiego z 4 VI 1915 mianowany chor.kaw. z odznakami XII rangi, a 15 XII tego roku ppor. (XI ranga, rozkaz Komendy LP nr 178). Po szarży jego szwadronu pod Rokitną odznaczony został austr. srebrnym Medalem za Waleczność 1. kl. (reskrypt c. i k. Komendy LP nr 3017233.234). Od 1 IX 1915 do 15 III 1916 odkomenderowany na stanowisko oficera ordynansowego komendy II Brygady. Po rekonwalescencji związanej z zapaleniem płuc, został w połowie II 1916 referentem wydawnictw w DW NKN. 1 V 1916 objął stanowisko adiutanta szefa DW NKN płk W. Sikorskiego. Wraz z awansem 1 XII 1916 do stopnia por.kaw. przeszedł do pracy w KIZ w Warszawie. Od 1 II do 30 III 1917 brał udział w kursie wojennym oficerów sztabu generalnego w Warszawie. Podczas kryzysu przysięgowego (VII 1917) stanął po stronie W.Sikorskiego i od 1 VIII 1917 był u niego adiutantem w sztabie Dowództwa Uzupełnień Polskiego Korpusu Posiłkowego w Przemyślu. 30 X 1917 mianowany adiutantem Rady Regencyjnej i 18 VI 1918 roku awansowany do stopnia rtm. 10 XI 1918 jako adiutant ks.K.Lubomirskiego, witał powracającego z Magdeburga J.Piłsudskiego. Formalnie przeniesiony do Sztabu Generalnego rozporządzeniem z 29 XI 1918, do 23 III 1919 był szefem sekcji regulaminowej w VII Oddziale Sztabu NDWP i referentem Komisji Regulaminowej Kawalerii WP. Od 20 IV 1919 do 1 I 1920 był szefem kwatermistrzostwa Frontu Litewsko-Białoruskiego. Zweryfikowany jako mjr ze starszeństwem z 1 VI 1919 roku, z dniem 1 I 1920 mianowany szefem Oddziału V Dowództwa Frontu Litewsko-Białoruskiego, a od 1 IV 1920 Dowództwa 4.Armii WP. Od 29 V pełnił obowiązki zastępcy szefa Oddziału III (Operacyjnego) w Dowództwie 4. Armii WP. 7 VII mianowano go szefem Oddziału III w Grupie Polskiej gen.W.Sikorskiego. Od 11 VIII 1920 był szefem Oddziału III 5.Armii WP, a od 28 VIII 3.Armii WP gen.W.Sikorskiego. Od 1 IX 1920 był zastępcą szefa sztabu 3.Armii WP. W I 1921 zgłosił chęć udziału w walkach o Śląsk i 15 III został skierowany do Dowództwa Obrony Plebiscytu na Górny Śląsk, od 15 IV 1921 był szefem sztabu Dowództwa Obrony Plebiscytu na Śląsku. W trakcie III Powstania został szefem sztabu Naczelnej Komendy Wojsk Powstańczych (NKWP) (do 1 IX 1921), brał udział w walkach m.in. w rejonie Góry św.Anny. Od 30 V do 6 VI 1921 pełnił przejściowo obowiązki dowódcy NKWP. W czasie przewrotu majowego 1926 stanął po stronie rządu. Od 7 I 1930 do 31 VIII 1935 był dowódcą 22. puł w Brodach. 1 I 1931 został awansowany do stopnia płk. dypl. W 1935 przeniesiony w stan spoczynku, zamieszkał w majątku żony w Gębicach. 25 VIII 1939 mianowany został dowódcą OPL Kalisza, następnie od 8 IX 1939 służył w sztabie obrony Warszawy. Po kapitulacji stolicy, przez Litwę, Łotwę i Szwecję dotarł 25 X 1939 do Paryża. 4 XII 1939 roku skierowany do Bukaresztu, następnie do Budapesztu na stanowisko dowódcy Bazy Łączności z Krajem „Romek”, gdzie działał do V 1942, kiedy to zagrożony aresztowaniem, został odwołany do Warszawy. 11 VIII 1944 został aresztowany w Krakowie. 11 VIII 1944 został zamordowany podczas przesłuchania w siedzibie gestapo przy ul. Pomorskiej 2. Żonaty z Zofią Mycielską od 25 IX 1918. Odznaczony VM 4. i 5. kl., KN, KW 4x, OOP 5. kl., Krzyżem Zasługi Wojsk Litwy Środkowej, Krzyżem Na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi, francuską Legią Honorową 5.kl., belgijską Legią Honorową V klasy, a w LP dodatkowo austr. Signum Laudis i Krzyżem Karola Austriackiego.

Źródła:

  • ANKr., NKN, sygn. 434;
  • CAW I.120.1.91;
  • CAW I.120.1.386;
  • CAW I.120.34;
  • CAW I.120.63.746;
  • CAW I.120.1.102;
  • CAW I.120.1.103;
  • Corpus Studiosorum Universitatis Iagellonicae 1850/51 – 1917/18, t.III, R, Kraków 2013;
  • DRW 1918 nr 1;
  • DRW 1918 nr 9;
  • "Goniec Polowy Legionów" R.I (1915) nr 5 z 8 VI;
  • "Goniec Polowy Legionów" R.I (1915) nr 7, z 6 VII;
  • ANKr., NKN, sygn. 434;
  • Goniec Polowy Legionów R.II (1916) nr 12 z 15 I;
  • A.Kuler, A.Wiekluk, Rostworowski Stanisław Janusz Marian, w: Małopolski Słownik Biograficzny Uczestników Działań Niepodległościowcyh 1939-1956, t.3, Kraków 1998, s.148-151;
  • G. Mazur, Działania Zbrojne Armii Krajowej w Polsce Południowej w okresie 'Burzy', w: Burza w Polsce Południowej, Kraków 1996;
  • K.Jasiewicz, Lista strat ziemiaństwa polskiego 1939-1956. Warszawa 1995, s. 880-881.

Autorzy:

Janusz Cisek, Ewa Kozłowska, Łukasz Wieczorek
Słownik Legionistów Polskich 1914-1918

Tagi

  Pobierz

  Powróć

Strona korzysta z plików cookies w celu realizacji usług zgodnie z Polityką prywatności. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu mechanizmu cookie w Twojej przeglądarce.

Więcej informacji