Rayski Ludomił

ur. 28 XII 1892 w Czasławiu k. Krakowa, s. Teodora, leśnika, i Józefiny z d. Seroczyńska.

Syn powstańca styczniowego. który w 1863 wyemigrował do Turcji, gdzie służył w Legionie Polskim Sadyka Paszy po czym ok. 1890, jako obywatel turecki wrócił do Polski, zamieszkał w Czasławiu pod Krakowem i tu urodził się Ludomił. W l. 1902-1903 uczęszczał do gimnazjum w Krakowie, a następnie do Szkoły Realnej w Krośnie, gdzie w 1909 roku uzyskał świadectwo dojrzałości. Od 1910 roku studiował na Wydziale Inżynierii Lądowej Politechniki Lwowskiej. Od 1912 roku był członkiem ZS, gdzie ukończył szkołę podoficerską. 8 VIII 1914 roku wstąpił do oddziałów strzeleckich Piłsudskiego i został wcielony do 2. komp. II batalionu 1. pp LP. Ranny 24 XII 1914 roku w bitwie pod Łowczówkiem, leczył się w szpitalu w Wiedniu. 15 III 1915 roku jako poddany turecki został powołany do służby w armii tureckiej. Początkowo służył jako szer. w 1. komp. automobilowej w Dardanelach. 15 IX 1915 roku ukończył Szkołę Oficerską w Multepe pod Stambułem i w stopniu chor. służył w lotnictwie tureckim jako obserwator w oddziale w Uzunköprü. Na przełomie lat 1916/1917 ukończył kurs pilotażu i od II 1917 walczył jako pilot. Był dwukrotnie ranny w walkach powietrznych. 18 X 1918 roku otrzymał awans na stopień por. 2 XII 1918 roku został zdemobilizowany. 15 I 1919 roku wstąpił w Odessie do 4. DS gen. L. Żeligowskiego, walcząc w I Polskim Oddziale Awiacyjnym. Brał udział w obronie Odessy oraz w walkach z Ukraińcami i bolszewikami. W VI 1919 na naprawionym własnoręcznie samolocie przeleciał do Lwowa informując o marszu 4. DS do Polski. 2 VII 1919 roku podczas ataku na ukraińską piechotę na wschód od Podhajec został ranny w nogę. W WP objął dowództwo 10. Eskadry Wywiadowczej. W X 1919 został dowódcą 7. Eskadry Myśliwskiej im. Tadeusza Kościuszki. 8 III 1920 został pierwszym komendantem Wyższej Szkoły Pilotów w Ławicy k. Poznania. Tu zorganizował 21. Eskadrę Bombową z którą w V 1920 wyjechał na front wojny polsko-bolszewickiej. 27 i 28 V 1920 uczestniczył w zmasowanym nalocie na stację kolejową Malewannaja, w czasie którego piloci trzech polskich eskadr zniszczyli trzy bolszewickie pociągi pancerne. 20 VIII 1920 roku został dowódcą III Dywizjonu Lotniczego, który wchodził w skład 6. Armii WP. 11 X 1920 roku zbombardował stację kolejową w Żmerynce, zrzucając 400 kg bomb. W początkach VIII 1920 został wysłany do Włoch po odbiór zakupionych tam samolotów i jako pierwszy polski pilot przeleciał nad Alpami samolotem Ansaldo A-300. Po wojnie został zweryfikowany w stopniu mjr pil. ze starszeństwem z 1 VI 1919 roku. 19 V 1921 został szefem sekcji II Departamentu IV Żeglugi Napowietrznej MSWojsk. a 11 IX 1921 został zastępcą szefa Departamentu IV. Wykazany w stopniu mjr. w Spisie oficerów służących czynnie w dniu 1 VI 1921. Był wówczas przydzielony do 1. plot. 8 VI 1922 otrzymał awans na stopień ppłk, a 15 VIII 1924 na płk. Od 1 IX 1924 do 15 X 1925 był słuchaczem kursu doszkalającego w WSWoj. w Warszawie. W 1925 roku odbył w Wersalu kurs informacyjny dla pułkowników i generałów. 16 X 1925 roku został szefem samodzielnego referatu lotnictwa O. IIIa Operacyjnego w Biurze Ścisłej Rady Wojennej. 6 V 1926 został szefem Departamentu Żeglugi Powietrznej Ministerstwa Spraw Wojskowych. 1 I 1934 roku otrzymał awans na stopień gen. bryg. 8 VIII 1936 został mianowany Dowódcą Lotnictwa MSWojsk. 19 III 1939 złożył rezygnację z pełnionej funkcji, domagając się zwiększenia produkcji lotniczej. 25 VIII 1939 został zastępcą II wiceministra spraw wojskowych. We IX 1939 nie otrzymał przydziału. Przez Rumunię dotarł do Paryża, gdzie nie został przyjęty do tworzonego Wojska Polskiego. Nie wykonał rozkazu udania się do obozu oficerskiego w Cérizay, i został skazany przez sąd polowy na 10 miesięcy więzienia za zdradę tajemnicy wojskowej. Do wykonania wyroku jednak nie doszło. Zgłosił się ochotniczo do armii fińskiej, by wziąć udział w wojnie Finlandii z Rosją Sowiecką, lecz wojna ta skończyła się zanim dotarł na front. 1 VI 1940 wstąpił do Legii Cudzoziemskiej. Służył jako pilot w stopniu kpt. Po upadku Francji przybył do Wielkiej Brytanii. Nie otrzymał przydziału, został skierowany do Stacji Zbornej Oficerów w Rothesay na wyspie Bute. Po miesięcznym pobycie został zwolniony i przyjęty do RAF w stopniu mjr. Od 14 IX 1943 był oficerem łącznikowym do brytyjskiego Lotnictwa na Bliskim Wschodzie i w Północnej Afryce. Latał jednocześnie w 318 Dywizjonie Myśliwsko-Rozpoznawczym Gdańskim i Eskadrze do Zadań Specjalnych nr 1586. Wykonał cztery loty nad okupowaną Polską, w tym 2 ze zrzutami nad powstańczą Warszawę. Po demobilizacji zamieszkał w Londynie. Pracował w instytucie topograficznym jako kreślarz. Zmarł 11 IV 1977 roku w Londynie, spoczywa na cmentarzu South Ealing. W 1993 roku urnę z jego prochami złożono w Katedrze Polowej Wojska Polskiego w Warszawie. Odznaczony VM 5. kl., KN, OOP 3. kl., KW 4x, Złotym KZ z Mieczami, Warszawskim Krzyżem Powstańczym, francuską Legią Honorową IV i V klasy i wieloma innymi zagranicznymi i polskimi odznaczeniami.

Źródła:

  • Spis oficerów służących czynnie...;
  • L. Rayski, Słowa prawdy o lotnictwie polskim 1919-1939, Londyn 1948;
  • T. Kopański, Z. Kozak, Kościuszko Squadron 1919-1921, Sandomierz 2005;
  • E.Malak, Administrowanie w lotnictwie polskim 1926-1939 mieniem państwowym w warunkach postępu technicznego, Toruń 2005;
  • B. Szwedo, Na bieżni i w okopach. Sportowcy odznaczeni Orderem Wojennym Virtuti Militari 1914–1921, 1939–1945, Rzeszów 2011.

Autorzy:

Janusz Cisek, Ewa Kozłowska, Łukasz Wieczorek
Słownik Legionistów Polskich 1914-1918

Tagi

  Pobierz

  Powróć

Strona korzysta z plików cookies w celu realizacji usług zgodnie z Polityką prywatności. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu mechanizmu cookie w Twojej przeglądarce.

Więcej informacji