Marczyński Józef, ps. „Rejtan”

ur. 3 III 1891 w m. Brzezinki k. Przysuchej, s. Józefa i Franciszki z Bukarowiczów. Lekarz medycyny.

Był jedynym synem średnio zamożnej rodziny włościańskiej. Szkołę powszechną ukończył w Gielniowie. Uczestniczył w strajku szkolnym 1905. Ukończył ośmioklasowe Gimnazjum Polskie w Piotrkowie i tam 23 VI 1910 uzyskał maturę. W roku akademickim 1910/1911 rozpoczął studia na Wydziale Lekarskim Uniwerstyetu Jagiellońskiego. Kontynuował je do wybuchu wojny, a także w roku akademickim 1916/1917 i 1918/1919. Absolutorium uzyskał 25 IV 1919, doktorat wszech nauk lekarskich 17 IV 1920. Podczas nauki był członkiem Organizacji Młodzieży Niepodległościowej „Zarzewie” oraz PDS. W VIII 1914 wstąpił do LP, odnotowany po 18 XII 1914 w II baonie 5. pp I Brygady LP. 7 XI 1915 uznany za wziętego do niewoli. 15 II 1916 wykazany w szpitalu w Pieszczanach. Z dniem 1 XI 1916 został mianowany chor. san., od wiosny następnego roku był oficerem Dywizyjnego Zakładu Sanitarnego (Szpitala Polowego Legionów). Na podstawie Rozkazu Oficerskiego Dowództwa LP nr 144 z 16 VII 1917 zwolniony z LP bez prawa noszenia munduru, a następnie internowany przez Niemców w Beniaminowie. W obozie należał do „Akademii Medycznej” powołanej staraniem dr. F. Sławoj-Składowskiego w dniu 5 VIII 1917. Akademia, przekształcona 21 VIII tego roku w „Beniaminowskie Towarzystwo Lekarskie”, prowadziła kursy i wykłady, publikowała profesjonalny biuletyn, wypowiadała się także wobec władz. Od XI 1918 w WP, służył jako ppor. podlekarz. Po odzyskaniu niepodległości przyjęty do WP dekretem z 20 II 1919 w stopniu ppor. podlekarza. 17 IV 1920 dokończył studia medyczne uzyskując dyplom doktora wszech nauk lekarskich. 1 VI 1921 wymieniony w stopniu kpt. lek. z przydziałem do KZS nr 5. następnie zweryfikowany w tym stopniu ze starszeństwem z dniem 1 VI 1919 i przeniesiony do rezerwy. Podjął wówczas pracę jako lekarz ubezpieczalni społecznej oraz lekarz fabryczny w Drzewicy pow. Opoczno. 16 V 1926 objął posadę lekarza miejskiego w Czeladzi. Skuteczna działalność sprawiła, że na wniosek starosty będzińskiego Józefa Boxy z 1 IX 1928 wojewoda kielecki powierzył mu tymczasowe kierownictwo sprawami miasta, dodając do pomocy Radę Przyboczną. Na stanowisku kierownika Tymczasowego Zarządu miasta, Marczyński pozostawał przez rok, do 25 III 1929. W wyborach do Rady Miejskiej 24 II 1929 wybrany radnym z listy BBWR. Z mandatu wkrótce zrezygnował ponieważ został powołany na prezydenta Sosnowca. Już jednak 10 X 1929 złożył rezygnację z tego urzędu ze względu na brak współpracy Rady Miejskiej i z przyczyn osobistych. Wyjechał następnie do Lwowa, gdzie rozpoczął pracę jako lekarz naczelny Ubezpieczalni Społecznej i komisarz sanatorium przeciwgruźliczego. Niedługo potem przeniósł się na takie samo stanowisko do Częstochowy. Od 1932 pracował kolejno w Radomiu, od 1934 w Bydgoszczy by w 1935 przeprowadzić się do Warszawy. Tu kierował Miejską Pomocą Lekarską, pełnił także obowiązki wicedyrektora Szpitalnictwa Zarządu Miasta Stołecznego Warszawy. Podczas kampanii 1939 roku został zastępcą szefa cywilnej służby sanitarnej obrony Warszawy. W czasie okupacji był również członkiem OOB. 30 III 1940 został aresztowany przez Niemców, przewieziony na Pawiak i dnia 2 V 1940 wywieziony do obozu koncentracyjnego w Sachsenhausen (numer obozowy 23811). Zamordowany 9 XI 1940. Jest wymieniony wśród innych ofiar na tablicy pamiątkowej na terenie obozu w Sachsenhausen. Symboliczny grób J. M. znajduje się w Sosnowcu przy ul. Smutnej w grobowcu rodzinnym Czarnomskich. Żonaty od 1916 ze Stanisławą Czarnomską, mieli synów Tadeusza, Jerzego i córki Marię i Barbarę. Odznaczony KN, OOP 4. kl., KW 2 x, Odznaką „Za wierną służbę” I Brygady LP, Odznaką Honorową „Orlęta”.

Źródła:

  • AAN, ZLP, teka 277 (tu: w l. 1913-1914 w PDS w Krakowie, W LP od IV 1915 do 17 VII 1917 w 5. pp, w WP Od XI 1918 do IV 1919 w 5. pp Leg., od IV 1919 do II 1922 w baonie sanitarnym w Krakowie);
  • ANKr., NKN, sygn. 435;
  • CAW I.120.1.386;
  • Oss. rkps 15816/III;
  • VI Lista strat;
  • Lista starszeństwa 1917;
  • Spis oficerów służących czynnie…;
  • DRW 1919, nr 25;
  • R.O.1923;
  • R.O.1924;
  • R.O.Rez.1934;
  • Corpus studiosorum…, t. 4;
  • W. K. Cygan, Oficerowie Legionów…, t. 3;
  • M. Dutkiewicz, Służba zdrowia…;
  • F. Sławoj-Składkowski, Beniaminów…;
  • I. Szaleniec, A. Binek-Zajda, Włodarze miasta Czeladź…;
  • "Monitor Polski" 1931, nr 87.

Autorzy:

Janusz Cisek, Ewa Kozłowska, Łukasz Wieczorek
Słownik Legionistów Polskich 1914-1918

Tagi

  Pobierz

  Powróć

Strona korzysta z plików cookies w celu realizacji usług zgodnie z Polityką prywatności. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu mechanizmu cookie w Twojej przeglądarce.

Więcej informacji