ur. 22 VI 1885 w m. Spiczyńce k. Winnicy (rejon pohrebyszczański), s. Czesława, chemika, administratora cukrowni, i Eleonory z d. Buchner, w. rzymskokatolickie. Przyn. Warszawa. Literat. Książeczka wojskowa nr 19708.
1896–1900 uczył się w IV Gimnazjum w Kijowie, potem w III Gimnazjum w Odessie, maturę uzyskał w II Gimnazjum Klasycznym w Żytomierzu (6 VI 1904). Od 1904 był członkiem PPS, za udział w strajku szkolnym 1905 został usunięty z Uniwersytetu Warszawskiego, po czym w roku akademickim 1905/1906 rozpoczął studia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Kontynuował je z przerwami do 1914. W 1909 ukończył po dwuletnich studiach Szkołę Nauk Politycznych w Paryżu. Od XII 1914 do wyzwolenia Warszawy 5 VIII 1915 czynny w POW, w końcu tego miesiąca wymaszerował na czele II plut. 2. komp. Baonu Warszawskiego do LP. Służył od 9 IX 1915 w 2. okm 1. pp I Brygady LP. Uczestniczył m.in. w bitwie pod Kostiuchnówką (4–6 VII 1916). Następnie odkomenderowany do pracy w POW, był od VII 1917 szefem wydziału informacyjno-prasowego w KN POW i redaktorem pisma „Rząd i Wojsko”. Jednocześnie, od I 1917 był referentem w kancelarii Komisji Wojskowej TRS. Po aresztowaniu Piłsudskiego wszedł do Konwentu „A”. Po jego powrocie z Magdeburga został jednym z jego adiutantów (do 1 XII 1918), potem służył w stopniu por. piech. (z 13 XII 1918) jako referent polityczny w DOGen. Warszawa. Rozkazem z 7 IV 1919 przeniesiony do Oddziału VI NDWP. Uczestniczył w Wyprawie Wileńskiej jako referent prasowy Oddziału II, po czym w VIII 1919 powrócił do Warszawy i służył jako szef Sekcji Oświatowo-Kulturalnej Oddziału III MSWojsk. Zajmował się siecią uniwersytetów żołnierskich. Wykazany w stopniu mjr. w Spisie oficerów służących czynnie w dniu 1 VI 1921. Był wówczas przydzielony do 1. pp Leg. Po wycofaniu się Piłsudskiego do Sulejówka, został 31 X 1923 przeniesiony do rezerwy w stopniu mjr. piech. Pracował w oświacie, był m.in. twórcą i dyrektorem Powszechnego Uniwersytetu Korespondencyjnego, w 1930 współtwórcą Legionu Młodych i Straży Przedniej. Działał w Instytucie Badania Najnowszej Historii Polski (od 1936 Instytutu Józefa Piłsudskiego). Był posłem II i III kadencji (1928–1935), oraz senatorem IV kadencji (1935–1938). 12 VIII 1931 – 22 II 1933 Minister Oświaty i Oświecenia Publicznego, oraz twórca reformy nauczania wprowadzonej ustawą z 11 III 1932. Premier RP (10 V 1933 – 13 V 1934). Po 17 IX 1939 znalazł się w Rumunii, pod koniec 1940 dotarł do Palestyny, gdzie był redaktorem jerozolimskiego organu piłsudczyków „Na Straży” (1944–1947) oraz twórcą i prezesem Związku Pracy dla Państwa. Pozostawał w bliskim kontakcie ze środowiskiem piłsudczykowskim w Nowym Jorku, gdzie przebywał jego brat, Wacław. W 1947 osiadł w Londynie. Od 1948 prezesował Lidze Niepodległości Polski, był ponadto przewodniczącym Rady Instytutu Piłsudskiego w Londynie. Zmarł 16 III 1951, spoczął na cmentarzu Crystal Palace. Odznaczony VM 5. kl, KN z Mieczami, OOP 1. kl., KW 2x. Brat Wacława, legionisty.
Źródła:
- CAW I.120.27;
- IJP, NY, Archiwum Janusza Jędrzejewicza;
- Corpus studiosorum..., cz. 2;
- Prace Departamentów i Biur...;
- Gabinety Drugiej Rzeczypospolitej...;
- J. Jędrzejewicz, W służbie idei...;
- J. Jędrzejewicz, Józef Piłsudski, Warszawa 1919;
- Z. Osiński, Janusz Jędrzejewicz...;
- Leksykon piłsudczykowski..., t. 1;
- Posłowie i senatorowie..., t. 2;
- Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 (tu: ur. 21 VI 1885);
- "Monitor Polski" 1931, nr 132;
- wbh.wp.mil.pl/pl/skanywyszukiwarka (dostęp XI 2023).
Autorzy:
Janusz Cisek, Ewa Kozłowska, Łukasz Wieczorek
Słownik Legionistów Polskich 1914-1918
Tagi