Januszajtis Marian Józef, ps. „Żegota”

ur. 3 II 1889 w m. Mirów (ob. część Częstochowy), s. Konstantego, nauczyciela, i Marii z d. Staszewska, w. rzymskokatolickie.

Uczestniczył w strajku szkolnym w Częstochowie (1905), od 1909 należał do Polskiego Związku Wojskowego we Lwowie, od wiosny 1910 do tajnej Armii Polskiej, gdzie pełnił obowiązki członka Komendy Naczelnej i d-cy I Okręgu. Był także założycielem III PDS w Dublanach, gdzie studiował na Akademii Rolniczej. Na I międzyzaborowym kursie instruktorskim PDS we Lwowie (1912) pełnił zadania instruktora. 15 X 1912 został Komendantem Naczelnym PDS i pozostawał nim do wybuchu wojny. 31 VII 1914 podporządkował PDS J. Piłsudskiemu. Po wybuchu wojny został d-cą Etapu w Pieskowej Skale na Kielecczyźnie i d-cą I baonu. Odkomenderowany do kadr 2. pp LP, objął w nim dowództwo I baonu. 1 X 1914 wyruszył na front karpacki. Bardzo szybko awansował, 29 IX 1914 mianowany kpt. piech, 13 XI 1914 mjr., 14 III 1915 ppłk. 25 IX 1915 został płk. piech. Podczas walk na Wołyniu 20 VI 1916 ranny pod Gruziatynem i od 24 VI leczył się w Szpitalu Fortecznym nr 8 w Krakowie. Po przyjęciu przez NKA dymisji Piłsudskiego 25 IX 1916 został wyznaczony d-cą I Brygady. Po przekazaniu LP pod dowództwo gen. H. von Besselera, został szefem sztabu LP. Był także wicedyrektorem Komisji Wojskowej TRS, potem Rady Regencyjnej. W WP od XI 1918, dowodził Okręgiem Generalnym w Białymstoku. Był jednym z przywódców zamachu stanu z 4/5 I 1919, po którym 1 III 1919 przeniesiony został do rezerwy. Reaktywowany, dowodził od 12 III 1920 12. DP, odnosząc podczas Wyprawy Kijowskiej ranę. Po wojnie dowodził przez pewien czas DOK X w Przemyślu. Z dniem 15 VIII 1924 gen. dyw. Przeniesiony w 1924 do rezerwy, sprawował do IX 1926 funkcję wojewody nowogródzkiego. W Kampanii Wrześniowej 1939 walczył w obronie Lwowa. Po 22 IX 1939 przeszedł do konspiracji. Aresztowany 27 X 1939 we Lwowie, został przewieziony do Moskwy. 16 VIII 1941 został zwolniony i wyjechał do Londynu. Nie otrzymał adekwatnego do stopnia i doświadczenia przydziału. Po wojnie uczestniczył w życiu politycznym, m.in. jako członek Rady Narodowej (1949–1953). Zmarł w Turnbridge 24 III 1973 i tam pochowany. Od XI 1981 spoczywa na cmentarzu w Zakopanem. Żonaty od 3 I 1916 z Zofią z d. Dąbrowską. Odznaczony VM 5. kl., KN, OOP 3. kl., KW 4x.

Źródła:

  • CAW I.120.63.263;
  • CAW I.120.63.746;
  • CAW I.120.1.102;
  • CAW I.120.1.386;
  • VII lista strat;
  • R.O.1923;
  • R.O.1924;
  • R.O. 1928;
  • R.O.Rez.1934;
  • Spis oficerów służących czynnie...;
  • H. Bagiński, U podstaw organizacji...;
  • Kawalerowie Virtuti Militari..., t. 2, cz. 2;
  • T. Malinowski, M. Szumański, 2 Pułk Piechoty...;
  • Prace Departamentów i Biur...;
  • P. Stawecki, Słownik biograficzny...;
  • M. Żegota-Januszajtis, Życie moje...

Autorzy:

Janusz Cisek, Ewa Kozłowska, Łukasz Wieczorek
Słownik Legionistów Polskich 1914-1918

Tagi

  Pobierz

  Powróć

Strona korzysta z plików cookies w celu realizacji usług zgodnie z Polityką prywatności. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu mechanizmu cookie w Twojej przeglądarce.

Więcej informacji