Abram Adolf

ur. 24 XII 1894 w m. Demnia Wyżna (ob. część m. Skole k. Lwowa), s. Adolfa i Filipiny z d. Saling.

Ukończył szkołę realną w Stanisławowie i w XII 1912 zdał maturę w Gimnazjum Polskim w Wiedniu i przez jeden semestr studiował w tamtejszej Wyższej Szkole Rolniczej. Od 1912 należał do ZS w Stanisławowie, gdzie ukończył kurs podoficerski. 24 VIII 1914 wstąpił do Legionu Wschodniego, a po jego rozwiązaniu do LP. Od IX 1914 służył jako sekcyjny w Baonie Uzupełniającym 1. pp I Brygady LP, a od X 1914 został dowódcą działonu w 4., a następnie w 2. bat. haubic 1. part. Walczył pod Krzywopłotami, Limanową, Konarami. W VI 1915 ponownie przydzielono go do baonu uzupełniającego. W VIII 1915 chory, przebywał w Szpitalu Fortecznym nr 9 w Krakowie oraz Domu Rekonwalescentów LP w Kamieńsku. W XI 1915 wrócił w stopniu ogniomistrza do 1. part LP. Początkowo dowodził 6. bat., a od V 1916 pełnił funkcję oficera wywiadowczego w 2. bat. haubic. Uczestniczył w walkach na Wołyniu. Odznaczony austr. Brązowym Medalem za Waleczność (rozkaz NKA nr 3575 z 25 II 1916), a za znakomite zachowanie wobec nieprzyjaciela i waleczność w kampanii na Polesiu Wołyńskim otrzymał austr. Srebrny Medal za Waleczność. Był członkiem rady żołnierskiej 1. part. W okresie I–II 1917 uczęszczał na kurs aspirantów oficerskich artylerii w Rembertowie, po czym wrócił do służby w 1. part. Po kryzysie przysięgowym (VII 1917) wcielony do armii austro-węgierskiej, ale z powodu ciężkiej choroby rozpoczął służbę dopiero w XI 1917. Od 15 I 1918 przebywał w Oficerskiej Szkole Artylerii w Pozsony (Preszburg, ob. Bratysława), którą ukończył 1 V 1918 w stopniu chor. Następnie 4 V 1918 udał się na polecenie płk. E. Rydza-Śmigłego do Kijowa, gdzie wstąpił do POW i służył jako instruktor wojskowy i komendant placu POW. Zagrożony dekonspiracja został przeniesiony do Charkowa, gdzie stanął na czele wydziału wyszkolenia bojowego szkoły podoficerskiej tamtejszego okręgu POW. Wraz z Henrykiem Królikowskim „Muszkietem” i Jurem Siedleckim przeprowadził akcje wysadzenia mostu pod Satanowem. Po 11 XI 1918 w WP. Uczestniczył w wojnie polsko-ukraińskiej (1918–1919), wyróżnił się pod Mikulińcami (28 XI 1918). Awansowany do stopnia ppor. art. z dniem 1 III 1919, został przydzielony do 2. pac. Od 20 VII 1919 był sekretarzem, a następnie referentem sekcji amunicyjnej Departamentu Artylerii MSWojsk. W VI 1920 wrócił do 1. pal jako dowódca baterii. W VII 1920 awansował do stopnia kpt. W VII–VIII 1920 służył w 3. pap, a w IX–XII ponownie w 1. pap jako pierwszy oficer, a później dowódca 9. bat. Odznaczył się męstwem w bojach pod wsią Zelwa, podczas akcji na Sejny 22 IX 1920 oraz przy przejściu toru kolejowego między Stołpcami a Horodzieją 3 X 1920. Wykazany w stopniu kpt. w Spisie oficerów służących czynnie w dniu 1.6.21 r. Był wówczas przydzielony do 1. pap. Przeniesiony 1 V 1922 na własną prośbę do rezerwy. Podjął pracę jako urzędnik w Centralnym Związku Osadników Wojskowych w Grodnie, w II 1924 został sekretarzem Zarządu Głównego tej organizacji. Działał także w ZLP. 26 IV 1928 przeniesiono go formalnie z ewidencji 1. pal do 8. pal. Współpracował z BBWR w kampanii wyborczej 1928. W czasie okupacji mieszkał w Warszawie pod przybranym nazwiskiem Władysław Jaworski. W konspiracji działał w SZP od początku jej istnienia, a później w ZWZ pod pseudonimami „Adaś” i „Jaworski”, brał udział w powstaniu w cywilnej służbie pomocniczej. Wiosną 1940 pomagał w tworzeniu pisma „Polska Walczy”, a od IV 1942 był redaktorem w miesięczniku „Ziemie Wschodnie”, od 1943 „Wschodniego Biuletynu Informacyjnego”. Brał udział w pracach konwentu Organizacji Niepodległościowych. Po upadku Powstania Warszwskiego(1944) został wywieziony do obozu w Pruszkowie, a następnie do Niemiec. Przebywał początkowo w Mannheim. W 1946 przyjął nazwisko Władysław Jaworski. W 1947 wyjechał do USA, zamieszkał w Nowym Jorku, a następnie w Andes w górach Catskill w stanie Nowy Jork, gdzie pracował fizycznie. Utrzymywał przyjacielskie kontakty z gen. Wincentym Kowalskim, b. dowódcą 1. DP Leg. w 1939, Adamem Kocem oraz Leonem i Stefanią Mitkiewiczami, a także z niektórymi z dawnych wychowanków w Polsce. Zmarł 17 III 1969 w Nowym Jorku. Został pochowany w Andes. Ostatnią wolą dom w Andes i sumę 10 tys. dolarów zapisał Instytutowi Piłsudskiego w Nowym Jorku. Odznaczony VM 5. kl., KN z Mieczami, OOP 4. kl, KW 4x.

Źródła:

• AAN, ZLP, teka 270;
• ANKr., NKN, sygn. 434;
• CAW I.120.1.99;
• CAW I.120.1.102;
• Lista strat Legionu...;
• DRW 1919, nr 93 (tu: inna data przeniesienia do MSWojsk.);
• R.O.1923;
• R.O.1924;
• R.O.Rez.1934;
• Spis oficerów służących czynnie...;
• W. K. Cygan, Oficerowie Legionów..., t. 1;
• M. Gałęzowski, Na wzór Berka...;
• M. Gałęzowski, Wierni Polsce...;
• A. Holiczenko, Żołnierze tajnego frontu...;
• Żydzi bojownicy...;
• 'Biuletyn Instytutu Józefa Piłsudskiego w Nowym Jorku' 1970, nr 1;
• 'Goniec Polowy Legionów' 1916, nr 14;
• 'Kombatant w Ameryce', (Nowy Jork) 1969, nr 2;
• 'Monitor Polski' 1931, nr 287;
• 'Sowiniec' 1999, nr 15..

Autorzy:

Janusz Cisek, Ewa Kozłowska, Łukasz Wieczorek
Słownik Legionistów Polskich 1914-1918

Tagi

  Pobierz

  Powróć